Iegelswienen op vlocht
t Was alleroardegst mooi gezicht. t Oldambt was rood, mor vaarfde langzoam blaauw. t Blaauw van de ‘Blaauwe Stad. ‘t Bejubelde, mor even zo voak vervluikte woon- en wottergebied dat dizze kontrainen n totoal aander aanzain geft.
Keunegin Beatrix mit heur oraanje houdje op, draaiend aan t rad op badde van toukomstege ‘Blaauwe Meer’, as wezenlek underdail van n hail wat groter dail, noamelk Blaauwe Stad. Aan heur de eer om t eerste, nou joa eerste?, wotter stromen te loaten in wat over n poar joar t ‘Blaauwe Meer’ haiten mout. Operoatsie ‘Facelift Oost- Groningen’ ( heren konden doar schienboar gain paazender noam, as beveurbeeld ‘opkrikken’ veur bedenken), göng doarmit van start.
De deur enorme groafmezienes trokken rimpels werden vanzölf deur t wotter gladstreken. Gain mensk het doar loater ja nog wat te zuiken. Under laaiden van Engel Modderman van Scheemder Verainegde Communistieze Pertij ( VCP ) hebben ze van alens doan om dit swaarde gat te veurkomen. Wat mout n mensk doch mit zo’n vieftienhonderd voutbalvelden grode dikdounerij.
Deur zien gebongel zedde hai zok op ziedliene en mog op vrijdag de dattiende ( dat beloofd wat!) maai van n grode ofstand gremiedeg toukieken hou zien buurtschop: Meerlaand bie Oostwold, noar de barrebiesies göng.
Zien kammeroaden en kammeroadskes binnen t nait aalmoal mit hom ains. De aarfgenoamen van Marx en Lenin -, t baild van leste stait ja op t aarf van grootkaptoalist Henk Koop oet Reiderlaand, woarunder Finsterwol en Beerte valen -, zitten nog aaltied mit vief zedels in road.
Tot in t noajoar van 2006 duurt t veurdat t achthonderd hectoare groot meer volstroomd is. t Kin wel wat vlotter, mor geleerden binnen bange, dat din netuur oet regel zel roaken, omreden der nog n haile bult meststoffen in boom zitten.
Under wotter zel t din ok meroakel kinnen gruien en dat mouten ze ja nait hebben. Tien miljoen kuub wotter mout der in loop van komende tied instromen, mor din kin t ok loos goan.
Meer as honderd schoulkinder haren n fleske wotter mitnomen, om toak van Keunegin wat te verlichten. Allerhaande boten en scheepkes kinnen hierzoot mettertied voaren. t Zel vervaast n aibels mooi gezicht wezen.
n Gedenkspinsel van twij heren, n Gedeputeerde, dij schienboar veur dat ogenblik niks aans ommaans haar en aine van Wotterstoat, komen din tot werkelkhaid. Al vinden ze t nait in hoak, dat n poar lu van GS doar mit aan hoal goan binnen.
Noamen binnen mie glad ontschoten, ok nait zo belangriek, docht ik. In les geval hebben ze t spel beheurelk goud speuld en zagen kaans n bult aandern veur heur ‘meroakel’ te winnen. Ze drouden meschain, as ze teminzent heur sin kregen, zok in ‘Historie van de Lege Laanden’ onmisboar te moaken mit heur veuroetstrevend denk. Ze zetten hiermit wereld finoal op onmizze bain.
Wel haar ok in zien aargste dreumen denken kind, dat n mensk mit gezonde hazzens in kop, boudel under wotter zetten zol, terwiel heur veurvoaders, stad en laand bewogen hebben en honderden waarklu heur zwait, forsie en somtieds heur leven geven hebben, om noa veul stried wat kostboar laand aan t wotter te ontfrosseln.
Tiedens ‘Keuneginnedag’ in Den Hoag zong Majesteit n tende oet volle börst, Zuderzee Balloade van Silvain Poons mit. t Göng over n jongske, dij bie zien grootvoa op beune, n petretje von. Doarop n poar lu van veur de polder, dou ze nog doagelks oetvoarden om te viskern. t Laidje verhoald van vrouger dou t volk doar op t wotter heur stoede verdainde. Zuderzee wer sneu genogt IJsselmeer.
n Trekker gruif er geuten, van dij gevolgen der meroakel baauwd worden kon. In d’ haile wereld oogstte man bewundern, veur wat dat klouke volk presteerd haar. Wel dut heur zokswat noa?
En nou as n biezunderlag bie heldre hemel, doun ze persies t omkeerde. Zetten kostboare, haard bevochten gaaile klaaigrond weer under wotter. Zogenoamd veur vaaileghaid van lu oet buurte. Zie aarges aans t wotter nait recht kwet worden kinnen. En om dizze kontreinen aantrekkelk te moaken veur vekaanziegangers.
k Dochde doch begrepen te hebben, dat t om dij broodneudege rust veuraal te doun was. “Nuim mie ain goie reden om hier n aigen pelaiske neer te zetten”, sprak n omstaander balstureg. Of t aalmoal wel oet stro komt, k wait t nait. k Heb zo mien bedenkens.
Mor komaan, zun schient, Keunegin is der, n zunnege snoet is din wel op zien ploats, al vroag k mie of, wat toukomst hier nog brengen zel. Wel t dut, mout t waiten. Wel het t zo gries eten?
Boeren, dij t doch al zo stoer haren om kop boven wotter te holden, wer grond tegen wil en daank oftroggeld. Veur goud geld, mor wat koop je doarveur?
Herinnerns deden der inains schienboar nait meer tou. Over gevuilens wer heenwlesd. Mensken mossen nait soezen, mit tied mitgoan. Ze mossen tougriepen, blied wezen, dat ze der zo’n puude mit geld veur kriegen konden. Din opzolten en nait meer soezen.
Aandre machten namen t rouer geern van heur over. Nou was t din endelk zo wied. Kosten noch muites wazzen spoard. Gebaauwen werden tegen vlakte smeten, sloopt en ofvoerd. Ok bomen en stroeken mossen der aan leuven. Spul dat mit n bult zwait, bloud en troanen overend zet wazzen, werden in n vluik en n zucht weer ofbroken, om t algemain belang te dainen.
Under aanvoeren van n dikke Grunneger boer, t groot- kaptoal, dij zien aarfenis op n aandre menaaier van baauwen zet haar, mos t er van komen. Kerel wreef zok in haanden, zag zien vermogen tounemen mit n pongel geld, woar mainste lu hierzoot nog nooit van heurd haren.
Duvel schit aaltied op n bult. Geld moakt makkelk geld en aarme sloebers, dij meschain veur n dubbeltje boren binnen, worden nooit viefstuver weerd. Paardie lu mouten tevree wezen mit n speklabbe, terwiel aandern amperaan mit n karbenoade genougen nemen kinnen.
‘Jan mit pedde’ kon nog n zetje ach en wee roupen, mor mos t ofleggen tegen t aanleerde verstand van heren mit n widde bore en schone haanden. Hou t volk in bloot bezoen ok pebeerde t tie te keren, t holp gain mieter.
Moandenlaank hebben ‘protestanten’ woond op t laand, dat ains aan vergetelhaid ontrukt wer en nou veur zogenoamde vaaileghaid weer aan t wotter terogge mos worden geven. “Schaande, geld over baalke smieten, onneudeg, fratsen van hogerhaand”.
Tegenstaanders hebben zok weerd van le kaanten. t Hölp le mit nkander gain sikkepit. Ze mossen t underspit delven. Der hölp gain laive moeke aan. n Poar van d’oaregste probleemmoakers mochten heur under de sikkom draihonderd geneudegden vougen. Aineg oetverkorenen mochten eefkes bie Keunegin heur zegje doun, mor tekst zel heur van te veuren wel influusterd wezen.
Mit twij wentelwieken kwam t gezelschop aan. In aine zat Keunegin Beatrix mit heur gevolg. In n specioale tente wer ze welkom haiten en kon ze heur t hou en woarom nog ains dudelk oetleggen loaten.
d Ovrege lu, schoulkinder en wat genodegden stonden noast de schrievende en filmende pers laankzuikeg te trappeln dat n oard haar. Wenneer kwamen zie ains aan beurt?
Terwiel Keunegin nog in locht hing, haren burgemeesters, wetholders en roadsleden oet Scheemda, Reiderlaand en Winschoot heur verzoameld in tende noast n groot oetvalen ‘bilboard’ mit doarop in kouletters de noam ‘Blauwe Stad’.
Net of lu, dij der op of komen wazzen, of kwamen ze aiglieks allent om Keunegin in t echt te zain, aans nait wissen wat hier loos was. Zoas ain van bezuikers verwoordde:”t Dut joe wel wat as Keunegin zo stoef aan joe veurbielopt”.
Zölfs n poar communisten wazzen fersounshleve aanwezeg. Mensken dij t sneu en sikkom onbegriepelk vonden, dat er veur aigen bevolken gain betoalboare wonens oet grond staamd worden konden, mor naittegenstoande aan mossen zain,dat er allent mor baauwd wer veur mensken mit n dikke knibbe van boetenof Konden t as fractieveurzitter of wetholder ja ok nait moaken.
Zwanie Tielman en Hans Heres hebben heur bliekboar vermand, nou ja.. en binnen doch komen opdoagen. Zellen vervaast heur stem nog wel evenpies hebben loaten heuren.
Boeten zörgde t Shantykoor ‘Maritiem’ begelaaid deur n specioal soamensteld harmonieorkest veur vroleke noot. Zongen en bleuzen heur longen zowat oet t lief. Wazzen blied, dat ze hier vandoage mit historie schrieven mochten.
Op t stuwmeer zailden scheepkes van zailverenen ‘t Olle Schild’ oet Steendam en gaven n veurpebaaier van wat e dammeet in t echt te wachten stait.
Oflopen zundag hebben hail wat lu veur leste moal over bodem lopen. n Histories ogenblik, den loater krigt ja gain mensk meer kaans. t Was wel bragelg, mor doar binnen stevels ja goud veur. n Leste moal heur loaten veraivegen, wel wait meschain vind ain van heur klaainkinder loater wel t ploatje en vragt din krek as bie t inpoldern van Zuderzee:
“Opa, wel binnen dat? En woar is dij foto nomen?” Dou göng t aans wel om totoal aandre zoaken. Zoaken woar n klaain laand groot mit worden is. Of dat dizze raaize ok t geval zel wezen, is n open vroage.
“Dat mien jong is t spul van ol Dieksterhoes en dij dikke doarzoot, dat mout maale Henk wezen. Kop het e dik zat, mor t zel wel mainst zoagsel wezen, terwiel e doch roemte zat het veur n groot verstand. Doar stait nog dien ome in baanderdeure, mor dij is al laank dood. Hebben ze herbegroaven, omreden t kerkhof ja under wotter kwam te stoan”.
Ze hebben wel wat oet te leggen. Dat t volk der zölf nog gain laidje over moakt het? Mit t veurbeeld van Zuderzee Balloade, was t ja slim makkelk. Keunegin zong dij tekst op 30 april in tende op t Moalieveld oet kop mit. Ze huifden nije tekst ja mor wat om te draaien.
