Harmke op oaventuur!

Geert Moatjes – d’Olle Weg

Geert Moatjes het zuk even terugtrokken op e WC, dat moet kunnen, of en toe. Geert is vervroegd op pensioen, hij is ok wat vroeg old, mor verder is t n doodgoie man, die belangstelling het veur elkenien en of en toe n bosschop gijt doen veur zien vrouw, Haarmke. Beschuut en kees bennen zien specialiteiten… Geert het joarenlaank bij d’overheid diend, mor hij kreeg t noar boven slijmen en t noar beneden trappen niet zo onner de knij. Vervroegd uuttreden. Geert viendt t best. Vervelen is der niet bij. Butendien bennen der ien en buten Nederland aal meer problemen woar j’aan de keukentoavel over noadenken kunnen, as je der tied veur hebben.
“Geert! Geert! Woar zit jim nou toch? Geert!!!”
Geert holdt zuk even muusstil. Heurt e doar wat? Zien vrouw was nog niet op, Haarmke haar slecht sloapen en haar tegen m zeid dat ze nog even liggen bleef. En Haarmke wis donders goed wat ze wel of niet wilde, doar kon Geert niet tegenop. Hij was trappen ofsukkeld en haar veur zukzelf even n kop thee zet. “Gééééérrtt!!”
Nou heurt hij Haarmke te keer goan. Haarmke, woar e al meer as veerteg joar met trouwd is. Ze kunnen met mekoar lezen en schrieven, mor doen dat voak hikhakkend en dat wordt nog wel ies vrumd bekeken deur betrekkelke butenstoanders. Haarmke is t type van “Gien woorden, mor doaden”, Feyenoord is heur twijde kluppie, noa Grunnen… Ze holdt t huus schoon, n tien met n grivvel, pruddelt voak wat, meer uut gewoonte as van harte, mient t niet zo kwoad. Geert moakt zien stuutsiekoren boksem vast, trekt nog even aan e boord en gijt dan noar e gang. As e al bienoa de deur dichtdoan het, denkt e aan t deurtrekken, kan e mor beter niet vergeten… Hij heurt wat gestommel boven, gijt de trappen op en kiekt om t hoekje ien e grode sloapkoamer. Doar zit zien vraauw, op e raand van t bed, elbogen op e knibbels, kop ien e hannen, t hoar ien e ruden…
“Woar is de brand?” Votdoadelk het Geert ien e goaten dat e niet perberen moet om grappeg te wezen. Met n ruk komt de kop van zien vrouw omhoog, ze kikt m vernietegend aan.
“Woar zat jim doch aal die tied? Kirrels… as je ze neudeg hebben, bennen ze nargenswoar.. Bah!”
“Ho, ho, k mos even n bosschop doen op t huuske, dat het zien tied neudeg. En hier ben k nou ja…”
“Joa, nou t te loat is, nou huuft t niet meer. Aaltied t zulfde, aaltied achter de meet, k heb t allerbenauwdst had, man! k Heb t zwit nog veur e kop! Wat n oaventuur!” Geert knippert even met e ogen, schoert zien wenkbrauwen, kikt zien vrouw ongeleuveg aan. Ze voart vannijs uut, doet der nog n fikse schep bovenop. Noemt m n ongeleuvege Thomas, die vanzulf niet iens ien e goaten het dat der wel ies wat met zien vrouw gebeurd wezen kan.
“Joa, mor…”
“Joa, mor… Joa, mor… n Verstandeg woord komt der niet uut… Joa, mor…” Harmke snikt even, en veur alle wizzegheid nog mor ies. Met n stem woarien d’angst
nog noatrilt, vertelt ze dat t niet veul scheeld haar of ze was der niet meer west… Harmke loat zuk met n dramoatische bewegen achterover op t kuzzen valen en stoart met ogen as theeschuddeltjes noar t plefon. Even kiekt ze schuun opzij ien e richting van Geert die niet hielemoal wiet wat e deraan het. Hij krabt mor ies achter t oor, kuggelt wat, pakt zien buusdoek. Dan vragt e: “Vermoord? Hier ien ons eigen huus, op e sloapkoamer? En wel wilde dat dan wel?
Woar is dij…”
Harmke swiept omhoog en hoalt weer die bliksemende uutkiek veur de dag. Ze priemt heur ogen ien dij van heur man, snikt nog n moal en perbeert dan heur verhoal te vertellen. Haarmke het gevuul veur dramatiek, hoe kun je Geert ok aans wat aan t verstand peutern… :
”Jim begript der ja hielendal niks van!”
Ze zegt dat ze op e terugreis was van Nijziel noar Noordhörn, noar huus, binnendeur over d’Olle Weg, bij ‘De Gouden Leeuw’ laangs… Dat was de bedoeling temennent…Ien Nijziel woonde vroeger n over-, overtaande van heur grootvoaders overopoe, aan t begun van de Hoofdstroat, rechts, bij t wotter. n Groot, ollerwets huus met n hoge stoep en n deftege veurdeur met kleine roamkes en iezern spielen. En n deurklopper die je achter ien e tuun nog heuren, ok al bennen je oren op heur retour. t Huus is nou van n achternicht, die slechter lopt as dat ze revelt. Geert kan doar min tegen, mor Harmke trekt zuk der niks van aan. Ze gijt der ienmoal ien e week noar toe, n moaltje eten hènbrengen. Toen ze dizze reis net op t haalfscheid was, ien t open veld, kwammen der ienies vanachter n boske twij seldoaten op heur of, met van die laange stoaken, pieken met n schaarpe punt, en die punt staken ze veuruut.

Haarmke veraltereerde zuk sikkom dood! “wat n vrezelk gezicht haar die ene, brrr!!” Ze vertelt omstandeg dat die vrumde feguren begonnen te schruwen, mor dat ze der niks van begreep, t kon wel Spoans west hebben! Haarmke dacht dat t iets as ‘Bibo’ was, en “Verdugo’ … Nou, dat Bibo kon ze nog thuusbrengen, die feguren wollen wat te lezen hebben, mor dat ‘Verdugo’…. “t Zal wel n vluuk west hebben, zo zagen ze der wel uut! Ze kon der niet zo mor laangs, dat haar ze wel deur!
“ Joa, mor…”
“ Hol nou mor ies op met dat ‘joa, mor…’ dat wieten we nou wel. Haar mij mor holpen, mor nee e… Woar was mien man toen ik met e dood bedreigd wer? n Bosschop doen, op t huuske.. En doar stijt e nou! Geert, de Geweldege!”
“Joa, mor… nou bist hier ja, op e sloapkoamer, en…”
Haarmke loat m niet uutproaten. Met n trillende stem vertelt ze dat t niet veul scheeld haar, of ze haar t niet noavertellen kund. Die iene met die vliemscharpe piek, die zette heur dat ding op e borst en rrrtttsss, ien ién moal heur kleren kepot, van boven noar beneden… Ston ze doar hoast ien heur blootje, t was mor goed dat ze vanmörgen n schone BH uut e kast pakt haar… Ze kon niet aans as met beide hannen heur kleed en jas bij de polten vastholden… En toen begon die aandere ien heur rug te porren, ze mos mét noar t hoofdkwartier, ien e meulen van Noordhörn. Poeh, dat was n end ploetern deur de bragel… Kwammen ze doar ien t dörp, zag ze nog meer van dij kirrels rondsjouwen. Ien van die lu ston op wacht bij de deur, die hiel heur tegen. En toen begonnen ze met mekoar te smoezen en hup, deur open, gingen ze noar binnen. En zij mor aaldeur heur kleren steveg vastholden, de ienkiek was ja al onnuur… Even rondkieken was der ok niet bij… Ze zag wel dat der iene gevangen nomen was, ze docht even dat t Geert zien kammeroad Harm Proatjeboksem was…”
“Haarm Wommels? Nee, dat kan niet, die zit ien…”
… mor ze kon t niet niet goed zien, t was doar wat duuster. Toen ze t even beter zien wol, begon die iene met dat vrezelke gezicht votdoadelk te brullen, net zo’n ieselke beer ien e dierentuun… brrr! Ston doar n soort hoofdman, n admiroal of zukswat… “n Admiroal?”zegt Geert, “dat kan niet. Die heb je bij mien wieten allenneg mor op t wotter..”
“Och man, wat kan mij dat nou schelen wat veur ien t was, veur mijn part kapteingeneroal-keuning… En vaal me niet konstant ien e rede! Och heden, wat n toestand…”
En weer werden d’emoties Harmke even te machteg, zakdoek der vannijs bij. Ze waren weer tegen heur aan t proaten goan, hiel langzoam: “Ver….doe….go”.. Nou ja, wat “ver” is, dat konnen ze heur wel vroagen, dat wiet ze wel. Ze dee aans niks as hefteg knikken…. En toen dat “doe..” Toen dacht ze dat ze heúr bedoelen deden… Ze haar mor weer hefteg met e kop hènneweer bewogen… En toen ze “go” zeiden met n vroagende blik, nou, toen begreep ze dat as “goa der mor vandeur…” Ze haar zuk omdraaid en wol zo de meulen uut lopen, mor….. En weer was t even mis, kwamen der schiere troanen teveurschien, Geert pakde zien rooie buusdoek derbij, mor doar keek zien vrouw met ofgriezen noar.
“Bah! Vot dermet!”
“Joa mor, ik wil…
Nou, dat der vandeur goan, dat was der niet bij west! Bliksemsnel ston die seldoat met zien piek tussen heur en de deur ien, en smereg kieken dat e dee, ongeleuflek. En toen zol e heur met zo’n laange speer deurboren en die aander die hiel heur vast bij heur kepotte jas… Ston ze ienies ien heur BH veur dij Spoanse aanvoerder, n dikke vette grijns op zien snoet, hij slikde zuk al om zien mond… En wat t slimste was? Der stonnen ienies aalmoal anere seldoaten om hèn en die haren aalmoal t zulfde gezicht as heur Geert…. Mor ze staken gien poot uut om heur te helpen!
Nou, toen was ze me doar doch goan gilpen! Ze konnen heur wel ien Nijzielster schans heuren, wis en vast! En zij mor denken: Woarom helpt Geert mij nou niet, woarom doet e nou niks? Mor aal wel der kwam, gién Geert… Kirrels!
”En…?”
“Nou, niks en…” Ze was wakker worden op heur Ikealedikant, kléddernat.. Wat n toestand! Dat dee heur denken aan dat verske van Wiea Buze: ‘Woar is de man…’ En woar is e? Op e WC….”

Geert zegt even niks meer, pakt n schone handdoek uut e kast en geft heur dij. Dan sloft e trappen of, schenkt n grode mok vol thee ien en gijt der met noar boven. Even oarzelt e, mor dan gijt e noast heur zitten, op e raand van t bed. Hij pakt heur haand, holdt heur de mok thee veur. Haarmke nemt n slok, kikt hom aan, leit heur kop op zien scholder.