De schaive fietser
“Wel is dij haalfzeuven, dij net bie ons veur t hoes langs sjeesde?” Net oet school en mit n stoetje mit keze in d’haand ston ik veur mien hoes te wachten op Janneman. t Antwoord van Fixie*, mien traauwe asbakkenras-joekeltje, luit net as Jan op zok wachten. Hai zat gewoon op d’kont te wachten of der ook nog n stokje brood veur hom ofvuil.
“Bist n schooier”, schol ik tegen Fixie, mor omdat Jan op datzulfde mement oet drifte aan kwam lopen en docht da’k hóm oetschol, kregen we hoast ook nog roezie.
“Hest doe dij schaive fietser hier wel es langsfietsen zain?” Omdat Jan onverschilleg mit d’scholders trok, heb’k hom oetstokt, wel ik bedoulde. n Blaik oetzaind jonkje mit laank steerteg hoar, n struupsiekoorn boksem mit n grote lappe veur de knije, n boesderoen, dij tien moaten te groot is en klompen. Zo’n kirreltje van ons leeftied op n veuls te grote fietse. Ain bain onder d‘staange deur en mor karren mit dat ding. Duudleker kon k hom t nait vertellen. Mor Jan haar gain idee, woar ik t over haar. k Heb ter ook mor bie loaten, want wie waren hail wat van plan dij middag en zo’n jonk achter van d’wieke mit zien male fiebelekwinten op n schaive fietse huifde dat plan nait in de ware te schoppen.
“Gaaist nou mit, man”, zee Jan op n duur wat ongeduldeg. Hai haar zien grote rode fietse al oet d’hege schoven en ik heb dou mor gaauw mien deurtrappertje pakt.
Omreden dat t mie nait lekker zat en nijsgiereghaid soms wel n vervelende karakteraigenschop wezen kin, besloot ik de kou bie d’horens te pakken, in elk geval de stuntrieder bie t stuur te pakken. Dat gebeurde n dag loater. Net as de dag derveur, konst de klokke der wel op geliek zetten, ree d’onbekìnde schaive fietser weer bie ons deur d’stroate. k Zag hom al van vèrren aankommen. As n plietsieagent ging k midden op de weg stoan. Alsof ik de boas van de stroate was, dee k mien haand omhoog en ruip haard: ‘Stop!’” Op d‘ain of d‘aander menaaier lukte hom dat nait zo goud mit dij grote fietse. Aan zien gezichtsoetdrukken was wel te zain, dat e nait zo bliede mit mie was. Hai bölkte nog: “Aan d‘kaante!” Mor t was te loat. n Botsing was nait te veurkommen. Mit zien baaident lagen we midden op d‘weg. Ik lag onder t veurrad en hai lag op zien zied, mit ain bain nog aal onder de staange deur. De drij broden, dij e weschienlek bie bakker Drìnth hoald haar, lagen verspraaid over de weg. Hai was eerder op d‘bainen as ik en was in twij stappen bie mie. Nou kriegen we t, docht ik. En net zo as t was. Kwoad dat e was en onder t verzoameln van zien broden, schol e: “Woarom holdst mie tegen. Zagst toch da’k nait stoppen kon.” Dou schoot mie weer in t zin, woarom ik dizze konfrontoatsie aangoan was en vruig: “Woar woonst doe aiglieks?”
Zien gezichte sprak boukdailen en zee: Woar bemuist die mit, mor zien haand wees aargens noar t oosten, in elk geval noar t achterìnde van d’wieke.
“Woarom ridst elke dag mit dien fietse hier langs?”, was mien twijde vroage. “Ik mout brood hoalen bie de bakker”, zee e. Hai haar intussentied zien bain al weer tussen t frame deurdoan en baange , dat e mie der van tussen goan zol, zee ik: “Drij stoeten. Eten ie drij stoeten per dag ? Houveul bruiertjes en zuskes hest doe den wel ?”
“Gaait die wat aan”, zee e meer in zokzulf as tegen mie en dou vranterg: “En nou aan d’kaante, doe, want ik mout neudeg op hoes aan.” t Haile incident leek op dizze menaaier, in elk geval veur mie, op niks oet te draaien. d’Haarde klap, de blaauwe plekken, dij ik der zeker aan overholden zol en den ook nog aal dij onbeantwoorde vroagen. Dat kon ik nait aksepteren en weschienlek aanstuurd deur n onbewuste drang om deur te dringen tot de kern van dit mysterie won mien nijsgiereghaid t van mien onzekerhaid en vruig ik hom – t was der oet veur ik der op verdocht was – totoal onverwachts: “Kin k n keer bie die speulen?”
Mor d‘blaikscheet zat al weer schaif op d‘fietse en ree der vandeur, noar t achterìnde van de wieke.
n Poar doagen gingen veurbie, zunder da’k aan dij vrumde stoetjekaauwer docht, tot op n zotterdagmörgen moeke vruig of ik n spint broene bonen bie d’boer hoalen wol. Mit pabbes fietstazzen op t pakjedroager ree ik over d’zandloane noar achtern om mien bodschop te doun, dou inains dij vrumde stoethaspel mie in d’gedachten schoot. Ik bedocht mie, da’k hom al verschaaiden doagen nait zain haar. Ik heb overal goud keken, mor naargens ston n grote fietse tegen t hoes en naargens zag ik n hoes, woar n bult klaaine kinder touhuilen. t Roadsel van de schaive fietser bleef mie bezeg holden.
Op n gegeven mement kwam ik bie d’olde vervalen boerderij van Zwoagman en, zunder dat ik t mie bewust was, ree ik t aarf op. Mien nijsgiereghaid en d’woarschaauwens van pabbe voerden op dat mement n ongelieke stried om veurrang. Normoal haar’k mie wel twij moal of voaker bedocht om doar noar binnen te goan, mor weschienlek was de drang om te waiten groter dan d’angst veur pabbes woarschaauwens en n meuglek instörtensgevoar in dij olde boerderij.
Woar ik de moud vothoald heb, wait ik nog aaltied nait, mor ik heb de stap over d’achterdeurdrumpel woagd.
Duusternis overvuil mie. Allendeg t licht dat deur lutje haalfronde ziedroetjes noar binnen vuil en t licht dat tussen de schots en schaif liggende dakpannen deur scheen, verlichtte mien pad. t Was ain grote dörsdele, woar k ston. Aan d‘linkerkaante ontdekte ik drij koustalen en doarnoast de resten van n old nachthok veur hounder. Dou‘k n klaain beetje aan de duusternis wìnd was, luip ik verder. Noar t woongedailte. Wat mos ik wel zeggen, as der onverhoopt nou toch mìnsen woonden.
Tied om doar over noa te denken haar ik nait, omdat ik inains wat voage geluden heurde. Ik haar net ain stap in t kaarnhoes doan, dou ik gounent tegen mekoar proaten heurde en proaterij kwam, zo te heuren, oet t woonhoes. t Was nait recht proaterij, mor meer n gefluuster. Zollen ze mie ontdekt hebben en net as ik op zuik wezen noar onroad? Meschain dochten dij mìnsen wel, dat ter n inbreker in hoes was. En doarom verstopte’k mie achter n grote aiken zoele. Dou ik noa n zetje weer n beetje moud verzoameld haar, dus k wel weer verder. Proaterij was opholden. Dat kon noatuurlek kommen, omdat d’mìnsen votgoan waren, mor d’maist logiese verkloaren leek mie toch, dat de wind, deur goaten en kieren te poesten, mie op n dwaalspoor brocht haar.
Via t kaarnhoes, kwam k in de keuken. Doar was t zo’n toustand. De spinnen waren doar kunk. Zo mos ik mit d‘aarms veuroet lopen, omda‘k aans de kop vol spinnewebben had haar. Ik kreeg langsoamerhand ook wat meer durf, want ik wos nou zeker: As híer mìnsen wonen, haren zai dij spinnewebben wel weg hoald. Deur n naauwe gaange, woarst zowat niks zain konst, kwam k in de woonkoamer. t Eerste wat mie opvuil, waren de vaar mooie rood-pluche stoulen. In d‘houke ston n eettoavel mit vaar stoulen.
t Was n koale bedounen, mor t leek mie redelk bewoonboar en t was schoon en der was gain spinneweb te zain. Ik heb veur de zekerhaid nog even achter de twij bedsteedeuren keken, mor de planken waren zo verröt. Doar haren al tieden gain mìnsen meer sloapen.
Op mien terograaize deur d‘verloaten boerderij heb ik de zieddeure in d’keuken nog perbaaierd open te kriegen. t Lukte mie nait. Weschienlek was de boudel zo verroest ast mor kon. Dou k weer midden op dele ston, haar k zoveul moud verzoameld, da’k hail haard roupen heb: “Ie huiven joe nait ter verstoppen.” En noa n poar tellen: “Mörgen stoa k hier weer op dele.” n Uur, noadat ik vertrokken was, was ik weer thoes. “Woar hest de broene bonen?”, vruig moeke mie. Ik heb heur weschienlek hail dom aankeken. Glad vergeten dus. Ik heb n verhoal ophongen over n kammeroadje, dij k tegenkommen was. Of t geleufwoardeg overkommen is wait ik nou nait meer.
d’Weke doarop heb ik elke dag op d’oetkiek stoan. De schaive fietser heb ik dus nooit weer zain. Meschain waren ze verhoesd, mor t kin natuurlek ook wezen, dat de schaive fietser noa onze roege konfrontoatsie n aander pad kozen het.
Tegenswoordeg rie ik nog wel es over d‘Komnijsterwieke. d’Olde boerderij staait ter al laank nait meer. Mìnsen hebben op datzulfde stee n nij hoes baauwd. Der speulden lestent ook kinder om t hoes tou. Ain van dij kinder, n beetje blaik van oetkiek, ik schat hom n joar of tiene, haar van dat laank steerteg hoar en n struupsiekoorn boksem aan mit n …
*Fixie het zien noam kregen noar aanlaaiden van de doudestieds bekìnde strip Fix en Fox.
