D’ ol dampt – Dat is goud
Sumtieds schut joe der wat deur de kop en krieg je de drang om dat op pepier te zetten. Zo ook vandoage, twij maai twijdoezendtien. Kinder mit vekaansie en wie achter t roam, oetkiekend over t plaain. “Dommee noa t eten nog moar n indje fietsen”, zegt moeke.
,Dat is goud, woar wilst hin? Even n ritje om t meer of richten de bossen?”
“Kiek zulf moar.”
Joa, zo makkelk is dat vandoage de dag. Vrijhaid, bliedhaid. Twij elektro-fietsen, n auto, n biepazend rik en wat nait aal. t Kin nait op.
Dat was vrouger wel aans, docht ik en gedachten dwoalden oaf noar opa en opoe in Nij Scheemde: Raint en Rikoa van Koldam. Zai woonden in n mieterg klain hoeske tussen Sanje en Bos, schuun tegenover de kerke. De sporen van n haard en waarkzoam leven wazzen dudelk zichtboar. Zai, zo krom as n flitseboge, moar t bekje nog goud op stee en hai wat kaalmer, mainsttieds zittend in d’hörn.
“Raint het d’hupke kepot’ kraaide t hennechie voak, al veur t hoantje zulf antwoord geven kon op de vroag wat of hai haar. “Hai het n bult piene. t Is nait aans!” En doarmit gaf zai dudelk weer hou t der in de joaren zesteg touging. Aksepteern en berusten…
Doaglieks in de kroakstoule achter t roam mit n piepe vol tebak. Joar in, joar oet, mit zicht op t kerkhof. Veul proaten dee e nait, denken zoveul te meer? Mit d’handstok onder beraaik kon d’ol nog n rondje om t hoes moaken en even zien toentje bewondern.
Wieders was t veur hom doan. Poesten trappen zundags in de kerke was ook verleden tied.
Noadat meester Sporrel hom n ladde bie trappen moakt haar ging t eerst wel weer, moar d’ol heupe begon aal meer op te speulen en joa, din komt de tied van stoppen. Opa haar ook nait veul wensken meer. Dou opoe mit n nije stuutsikoorn boksem thoes kwam, zee e: “Is dat nou neudeg? Ik heb ja nog genogt!” Het zat hom hoog dat ,moeke’ dat dee…net asof hai der nait fersounliek bie luip.
Soavends in de bedstee zee e: “Kom ais dicht tegen mie aan Riekoa. Wie binnen hier nait zo laank meer. Ik ben al viefentachteg.” “Och….“, ruip t olske: „Wost die stil hollen. Dat wait gainaine en wie binnen t leven nog laank nait zat!”
Ik stel mie veur, dat ze dij oavend in holden vaarnvatteg in sloap vaalen binnen. Veul meer roemte was der noamelk nait in de bedsteden van dou. Aintwinteg braid? In de woonkoamer wazzen der twije van en op dele ook nog twije. Zai kregen doar soamen tien kinder. Vief jongs en vief wichter.
“Joa”, vertelde ze mie n moal: “t Was oareg vol! Voar en ik hebben nog n tiedje mit twij kinder op t voutenenne sloapen. En dou kregen wie der ook nog n lutje bie. Baide jongs hebben der niks van vernomen. Aanderdoags vruigen zai mie glundernd: “Moeke, dat potje is van ons he?” Joa heur, dat is joenent”, zee ik en zai wazzen blied” As kinder blied wazzen, was zai t ook. Of der nou vieve of tiene wazzen. t Was vanzulf nait te roem mit zoveul grut moar elk was aaid welkom.
Loater dou wie mit klainkinder bie heur kwamen was t altied zulfde ritme: Eerst aal t nijs oet Nij Scheemde over toavel en wat loater: “Wil je n baaltje hebben?” Din kwam der n puutje mit Willemientjes teveurschien en kreeg elk aine. Twije zat der nait aan. Der kon nog ais meer veziede kommen en dij mozzen din ja ook aine. Noast heur hoesholdelk waark ging ze ook zummers mit voar over t laand. Baiten op aine zetten, vouers vleien, heuen, zichten en binden, aarten rudern en voak noa t waark nog koien melken. Siddern en beven! t Taimke van vandoage: drok, drok, drok, ston nait in heur agenda Haren ze dou gainains. Alles ging vanzulf. Opstoan, eten op toafel, kinder noar schoule. Doar mozzen voak d’oldsten veur zὅrgen. Din wazzen d’oldjes al laank op t laand. k Wait nait, hou joe lezers t vergaait, moar ik haar noa t schrieven en noadenken over dou, t swait veur de kop. Wat n elléndege tieden! Vandoage de dag wordt der aaid zegd: zai wozzen nait aans. Nee, dankjoe de koekoek. Zai haren totoal gain keuze, t was boegen of barsten. Dou wied noa d’oorlog in de joaren tachteg heur dochter Ketrien last van n heupe kreeg en ook aarg veul piene haar, zee dokter in t Academisch: “U komt op de wachtlijst. Met ongeveer n half jaar, denk ik dat wij U oproepen voor een operatie.” “Och dokter, dat duurt ja nog zo laank… is der din in hail Nederland gain zaikenhoes dij mie helpen kin? k Heb ja zo n piene!” “Oh, mevrouwtje, vindt U het niet erg om elders te worden geopereerd?” Hai sprong achter de computer en antwoordde noa n tiedje: “In Zwolle is nog plaats, past U dat? Volgende week kunt U daar terecht.” “Geern!”, zee t olske glundernd. En drij weeke loater was ze weer thoes. Nije heupe en gain piene meer.
En vandoage aan dag gait t nog vlogger.
Twij, drij doage in t zaikenhoes en t is piept. Tuurlek hebben wie nou ook nog genogt om te kankern en kinnen der slechter tieden kommen.
De werkelkhaid geft aan, dat veul aarbaiders overlopen binnen noar de VVD en christenen noar de PVV. “Dat is n taiken aan de wand”, zee mien zwoager lest op n verjoardagfeeske. Hai het geliek. Aarbaiders binnen net as aansdenkenden oet op macht. En wie kinnen aans nait as aksepteern en berusten…? De goie olle tied, woaras wie t voak over hebben, is west en mout nooit trogge kommen. Ook al is de jank noar gemoudelkhaid slim aanwezeg.
Wie kinnen ons gang goan mit auto, motor, fietse en openboar vervoer. Vrijhaid bliedhaid! Veur loater meschain n tied om echt over te miemern as t din wat minder gait? Hier in t Oldambt is t leven anno 2010 gloepens mooi. En dat is goud!
