Republiek Grönnen

D’r binnen wel ais van dij dingen dij joe es even van t haart mouten. Ik wil beslist nait beweren dat ik de wieshaid in pacht heb, mor ik heb as rechtgeoarde Grönneger wel n mainen over zoaken. En dit moal gaait het over t Grönnegs.
Want oeteindelk is dat ja ons moudertoal woarin wie denken en het den omzetten in t Hollands.
Het gaait hierom: ik luuster regelmoateg noar Radio Noord. Aal dij Grönneger programma’s goan d’r bie mie in as kouke. Ik bin slim grootsk op ons toal. Joa, luu, Grönnegs is wat mie aangaait toch n toal. Niks dialect. Wat denken ze wel, dialect… doar ken ik wel zo vergreld om worren. Grönnegs zol n dialect wezen en het Vrais wel n toal. Dat moak je mie nait wies.

t Grönnegs. Gain aine dij t zo meroakel goud zeggen kennen as n Grönneger. n Grönneger is dudelk en lopt nooit te haard van stoapel. As mien pa noar n teneeloavend west het en hai het t slim mooi vonnen, den zegt hai: “O, k heb mie nait verveeld” of “O, ik heb t wel ains minder zain.”
En luu, dat is n hail groot kompelment. Ik bin dus trots op ons Grönneger toal. Ie waiten t ook wel: “Wie zellen t Hollands eren, mor t Grönnegers nooit verleren.”

Dat nuchtere Grönnegs, doar waaz je mit op, dat zit in joen bloud en zo heurt dat ook.
Ik lees ook groag wat in t Grönnegs. Vleden weke was ik nog even in de leeszoal. Doar kom ik as t aits ken aal weke. Joen verstand verlees je nait zo gaauw. Mainstied kom ik doar mit kopzeere en schele oogen weer vot. Dij luu doar dij zetten de bouken noamelijk zo in de riege, hail sekuur doar gaait t nait om, mor as ie lezen willen wat veur n tuddel zo’n bouk het, den mot je sikkom ondersteboven lopen.
Mor t is wel de muite weerd. Ik kom den maistied ook wel mit n poar Grönneger bouken weer over.

n Zettje leden dou kwam proat d’r over bie ons in hoes. (Bie ons in hoes is aaltied nog bie mien olluu) Noa t eten komen d’r asmis haile vertelsels op toafel.
Dat is net wat om joe t eten te loaten zakken, aans loop je de haile oavend nog mit zo’n vol gevuil in t lief. Net of joe d’eerappels nog noa deien in de moage.

Zo ook dat moal. Wie harren de haite bliksem net achter de koezen (d’r is gain aine dij dat zo moaken ken as mien moe) en dou kregen wie weer ains over onze Vraize buren. Noabers mout ik aigliek zeggen.
Dou kwammen wie op t idee, dat wie Grönnegers toch wel ain hail riek volkje binnen. Wie binnen ja hail wat maans mit aal dij riekdommen in de grond. Kiek es noar Slochtern. Ik woon zulf in Vlagtwedde, dus ik zit t er nait echt kört bie, mor t is wel Grönneger laand. Aal dat gas in de grond. As wie de kroane dichtdraaien ist gebeurd mit de waarmte.

En Winschoot hait nait veur niks Sodom. Zolt genog in de grond. Wie kennen ons wel redden ducht mie zo.
Mor goud, t was ons d’r om begonnen dat wie wel n republiek Grönnen oprichten konnen. En aaldounde aan t fantaseren, nam ons plan aal grotere vörms aan.

Republiek Grönnen…

t Grönnegs wur den vanzulm verplicht op schoule. En om nog n beetje te verdainen, want wie mouten de stoatskas ook ja vol hollen, leek het mien pa n nuver idee as wie bie de grens tol heffen zollen. Krek as vrouger. Dat geft ook ja weer veul waarkgelegenhaid.
En in Duutsland hebben ze volgens mie nog woaraargens n muure op beune liggen. Dij wordt toch nait meer broekt…
Joa, man, t leek ons n monsterplan. Kandidoat veur president har ik ook al. Dat kon mien pa wel doun. Hai ken t ja schoon wachten. Den mot hai mor en beetje minder fietsen…

Mien moe ken wel over de sìnten goan. Dat dut ze al joaren en doar hebben wie in de femilie nog nooit hikhakkerei om had. En dat is in Den Hoag ook wel ains aans.
En boetendes, ain van mien zusters waarkt op boerenlainbaanke en as t knipt en weer knipt den hebben ze doar ook nog wel wat sìnten in n olle sokke.

Zoas ik al zee luu, wie doan de muure dichte en d’Hollanders mouten eerst zain loaten dat ze ons toal begriepen veurdat ze d’r in meugen. Inburgern wordt aanpaazen. Zie mouten waiten wat n kopstubber is. Datzulfde geldt veur bozzem, hozevörrels, spaigelploatje, eelske mette, tuudebekje en nuim moar op. En vanzulm mouten ze waiten wat n konstuutiekoorn boksem is, want dij binnen körtsleeden weer nijmoods worren.
En elkenaine dij d’r in wil, dij mout eerst exoamen oafleggen. Aine dij d’r nait deur komt mout eerst weer noar schoule om zien diploma GGG (Gewoon Goud Grönnegs) te hoalen. Zie kriegen den bieles van mie, den huif ik veur mien affeer ook nait meer deur hail Nederland te raaizen. Kiek, dij schoule dij brengt ook weer n poar stuuver op. Meugelkheden genog om wat te verdainen.

Republiek Grönnen. Mout kennen. Mor wie mouten het zulf doun. Den Hoag het de kroane dichtdraaid veur t Noorden. Zie hebben de sìnten d’r deur jagd en Langman zien steun doar mout je ook mor nait meer op reken.
Dicht dij gaskroane. Loat ze mor verkleumen in Den Hoag. Wie redden ons zulf wel. Nait mottjen, mor doun.
Ons laand is riek! Riek aan gas en gewas!

Republiek Grönnen… t is nog wied vot. Wie vonnen het ain meroakel goud plan. En ook al blift het bie dit verhoal, wie hebben d’r noa t eten hail wat dieverdoatsie aan had.
Ie ook?

Mit dit verhoal dee Giny mit aan de Grunneger Schriefwedstried van gemainte Vlagtwedde in 2005.