Mien veureg levent

“Ga maar op de bank liggen, dan doe ik u een blinddoek voor”. t Begon verdikkeme al goud. k Wol da’k mie nooit tot dizze hokespokes overhoalen loaten haar. Mien Klaaske haar t op tilleviesie zain en t leek heur ok wel wat veur mie. Nou lag k hier mit mien goud gedrag, den as t knept en nog ains knept dou k ja persies van t wief van mie vragt. Thoes heb k niks te zeggen. Noam stait op boetendeure zegt t oldske aaltied en doar mout ik t mor mit doun.

“Joe maggen ok wel Grunnens proaten hor. Din verstoa k joe net zo goud. Meschain nog wel beder”, pebeerde ik wat greep op t spul te holden. Was slim nijsgiereg wat der oet komen zol. Al leufde ik van dizze haile hobeleko gain sikkepit. k Kreeg n swaarde douk om kop, van dij gevolgen dat k gain vinger meer veur ogen zain kon.

Toun göng t loos. k Mos mie aalmoal loaten goan. Rondom ontspannen. Naargens bie noadenken, mor der oetflappen wat in mie op kwam. Kerel begon hail ainvoldeg, wol mie zekers wat op mien gemak stellen. k Wis le antwoorden. As t nait muileker zol worden, was t ja n fluitje van n cent. Manskerel vruig: mien noam. Woar k boren was? Woar k mit traauwd was? Ok k ok kinder haar?

Heur noamen, leeftied. k Snapde nait wat kerel doar mit van neude haar, mor t zol der wel bie heuren. Hou zwoar en hou laank k was. Woar k woonde en zokse kulkouk meer. Ik roakte wat zwoar in de kop. Soesde wat vot. Hou laank dij kerel mit zien indringende stem op mie inproat haar, wait k nait recht, mor k antwoordde zunder noa te denken op le wat e vruig.

“Beschrief es wat joe nou zain”. Kerel breek mie de bek nait open, docht ik. “Din kin k ja wel n uur achter mekoar aan loop blieven”, mommelde ik. “Geft niks, goa gerust joen gang”, zee e. Dij manskerel wis nait wat e mit zien gevroag overhoop huil. “k Zai n hail groot hoes van rode stainen. t Gebaauw telt wel vaar loagen van elks zo’n acht hoge roamen. Allain dij van de bovenste en underste riege binnen nait zo hoog. Boven t grode, braide stoebe tel k ok nog twij roamkes. Persies boven t woapen. Dij bestait oet n wat groot oetvalen zeupke glas, t kin ok wel n tulpe bloume wezen. Doarin stoan vaar klaaine laiwen ofbeeld.

Op t pannendak zai k vief torens. De grootste stait midden op t langwaarpeg hoes. “Hou zain dij torens der oet?” vruig n stem. “Viefkaanteg, mit van dij grieze ploaten der op. Op zied van le roamen zit n gruin loek mit in t midden n gele zaandloper”, göng k wieder. “De twij drijhouken dij der noast zitten, binnen donkerrood. Achter t hoes, t liekt wel n kestail stait n grode hoge schure mit n stel deuren rondom. Om boudel lopt n braide gracht, woarin n koppel zwoanen en eenden zwemmen. Bie tougang stait n wat klaainer hoes, doar wonen wachtslu. n Brogge mout er veur zörgen, dat gainaine ongewild op binnenploatse komen kin. In de poort hangt n zwoar iezern hek, dij ze bie gevoar underoet zakken loaten”.

“Wel woont doar in t kestail?” kwam n aintonege stem oet t duuster. “Wat n domme vroage. Ik vanzölf, soamen mit mien voader en moeke en n haile bult bedainden. Ok was der eerst nog n jonger zuske, mor dij is in t wotter van viever verdronken. Mien voader was n dikke bullebak, nooit kon k hom wat noar t zin doun. Het mie zölfs n dik joar votstuurd, omreden k hier noar zien denken min te haandhoaven was. k Zat ducht mie wat te veul achter de wichter aan.

Eerst wol e mie oetlainen aan zien noaber, de Heer van Rhodenstein, dij mie wel hemmeln zol. Dat was n dikke bamboeze. As k nait votdoadelk noar zien piepen daansen zol, kreeg k vervaast n petetter mit zwepe dij der nait om loog. k Zol doar veurzekers nait bie t vraauwvolk maggen komen, as Dirk van Rhodenstein mie doarmit betradde, trapde hai mie sebiet t aarf of.

Gelokkeg veur mie kon k teregde bie n aandere kastelein, de Heer van Moersbergen, dij n meulen haar schuun tegenover t kestail, woar le boeren dij doar under valen heur groan moalen loaten mouten. Ainmoal in de twij weke mog k noar hoes. Haar doarzoot n goud stee en kon mit boas Rudolf meroakel overweg.

Doch was k aaid slim blied mien moeke weer te zain. Zie was in tegenstellen tot mien ol heer de goudhaid zulve. Bie heur kon k mien aai t beste kwiet. k Woarde mie wel wat veur jonge wichter. t Denk is willeg, mor t vlaais slim zwak.

Regelmoateg mishottjede t mie din wel ains. Dij wichter zagen der ja bie toeren ok wel aarg aanlokkelk oet. Mien ollu haren mie doar genogt veur woarschaauwd. Mor ja, as man jonk is en zoks aaibels mooie tobbelviskes om joe to darteln, dut man wel ais wat joe normoal ten slimsten verboden is. Dij wazzen gain spekkie veur mien bekkie, zeden mien ollu om hoaverklap.

Dat mog din wel zo wezen, mor paartie wichter zagen der ja biezunder appetietelk oet. Kerel nog aan tou, wat zol k doar geern n pooske mit in t heu willen rollebollen, mor dat mog nait, den dij vraauwlu wazzen ja nait van mien stand.

n Poar moal heb k zo’n ‘appeltje’ plukt. Sneu genogt genogt was t voak wel veur herhoalen vatboar, mor om veur mie duustere redens onoetvoerboar. Mainsten wazzen mettertied inains zomor van d’aine dag op d’aander mit noorderzun vertrokken.

Nou was t nait zo slim, den k göng geern van dizze op n frizze en van dije noar n nije. Of ze oet heurzölf ofnokt binnen, of dat n bevel was van hogerhaand, in dit geval vervaast mien moeke, den mien voader zol op n hail aandre menaaier ingrepen hebben. Of mien speulerijtjes aaid zunder gevolgen bleven binnen? k Zel nait waiten”.

“Waist wel, hou dien noame was?” vruig dij kerel noar n zetje. Dochde zekers, dat k nou laang genogt op dit taimke hoamerd haar. Kin j begriepen, dat zol k nait waiten. “Ewout”, flapde ik der zomor oet. “Hou wieder?” “Sandenburgh”. “Doe zeest net, dast op n kestail woondest, vertel mie der es wat meer over”. Nou e zo aandrong, wol k hom best terwille wezen. k Göng der mor es goud veur liggen. “Zoas k al zee, bestond femilie oet mien olden en n zuske, dij sneu genogtlek störven is. Bliedschop is mit heur verdwienen oet t kestail verdwenen. Der wazzen n koppel wichter, dij boudel schoon mossen holden en n stel waarkten in t kebof. Dij ploatse was veur mie verboden tougang.

t Laifste was k bie de peerden. k Haar zölf ok n peerd, Thibald, n grode broene roen, dij k as vooltje van mien ol heer kregen haar. Dou was t nog n hengst, mor dou e amperaan n joar old was, het d’ oldste stleknecht hom t riebewies ofnomen. Man man wat n boudel. Dat was nog n hail gehaaister. Eerst mossen ze hom vaastbinden mit taauw, woarnoa ze hom overzied trokken.

Laange lempers wied oet nkander. Dou trokken ze dij stumperd n fien droad hail spans om zien zoadfebriekje. Hou geern Thibald ok om zok tou peunen wol, hai kreeg doarveur nait de kaans. t Schoem stond hom van angst om bek. Zien neusvleugels rilden dat n oard had en t lief gung rad op en dele.

Noa n dik uur dou t vool wat bedoard was, werden hail verzichteg taauwen lösmoakt. t Vool wis nait hou rad e noa dizze tamtoatsie vot mos strampeln. Hai luip slim wiedbains. k Haar slim meedlied mit hom. t Was mie ok wat. t Mooiste apperoat dat e mitkregen haar, wer hom inains ofnomen, van dij gevolgen e veur mensken wat haandzoarder wezen zol. Dat mossen ze mit t manvolk ains doun. Allewel veur paardie lu zol t vervaast n oetkomst wezen.

k Heb er loater n monster riepeerd aan had. Struunde mit hom deur onmetelke bossen. Deed mit aan wedstrieden wel t laanst zitten blieven kon, as we omstebeurt tegen nkander mossen vechten en pebeerden mekoar mit laange stokken van t peerd of te kriegen. Thibald stond zien maanje.

Soamen hebben we hail wat ritkes moakt. t Was n staark, laif peerd, woa k mit aaiden en plougen kon, bie wieze van spreken din, den doarveur wazzen dij dijer ja nait bedould. Mainsttieds stonden der wel zo’n vatteg peerden bie ons op stle. n Bult waark veur t peervolk.

Bie t kestail heurden hail wat pachtploatskes. In drokste van tied mossen ze n poar man levern, dij allerhaande putjes om en noabie t kestail mossen oetvoeren. Ain moal per joar kwamen ze op ain en dezölfde dag opdroaven om heur pacht te betoalen. Veur de hefte in klinkende munt, de rest in noaturoa. Veural in de haarfst was der aaid n bult volk op de ploatse en in de bossen. Bie winterdag göng der ja n haileboel holt deur schösstain.

Dou k zestien was mog k veur t eerst mit op jacht. Hail wat: knienen; hoazen; petriezen; fezanten en wilde swienen mossen din t loodje leggen. t Wild was bedould veur kookpotten van hoesbewoonders. t Aandre volk mos zok zölf mor redden mit n swientje op t hok, wat tamme knienen en hounder.

Wee heur gebainte as ze betrapt werden op t stropen van n hoaze of zokswat. Din waaide der wat. Diederik van Rhodenstein het n moal n hongrege aarbaaider, dij veur zien vraauw en kinder n hoaze stroopt haar op zien aarf, n poar weke in t klontjegat smeten. Doarveur haar e flink wat laaiter had mit zien zwepe.

Nee, noaber Diederik was gain beste. Le underdoanen mossen heur groan deur zien meulen moalen loaten. As e maarkte, dat ze noar n aander göngen, dij meschain wat gekoper was, din wazzen de roapen nog nait goar. d’ Haile femilie smeet e din sebiet op stroade. Mit dizze laandheer was t maal goaren spinnen. Elk bleef hom din ok zoveul meuglek oet t voarwotter.

Dou op n kwoade dag zien meulen in lichterlaaie stond, wer votdoadelk docht aan kwoadwil, mor doader bleef wieslek op t kerkhof. Diederik mout oetzinneg van kwoadens west wezen. t Volk roemde zok zoveul meugelk. Zien kerkers zaten vol, mor nooit is e t rechte van dij braand gewoar worden. Hai ruik aan de draank en joaren loater mout e t kestail zölf in de hens stoken hebben.

Wat er van dat volk teregte komen is, zel k nait zeggen kinnen. Hou t meugelk was, wait k ok nait, mor dij maalkop haar mie doch n pront wicht op wereld zet. Aine van schep vreugd in t leven. Mit heur was t aangenoamer kaarsen eten as mit dij zoerproeme van n Diederik. Dij vint haar ducht mie meer last van zokzölfas van n aander. Woar t wicht loater belaand is, wait k nait, mor t was n ploatje.

Dou k de joaren der veur kreeg, leek t mien voader eerst wel n goie pertij tou, mor bie noader inzain bleek t nait zo’n beste keur te wezen. Diederik mog din wel n nuvere dochter hebben, mor was wieders zo aarm as n kerkradde. Al rad wer van zo’n verbintnis ofzain.

Noa wat vieven en zessen hebben ze veur mie n schikkelk wicht vonden op kestail Starkenburg. Machteld was nait zo nuver as t wicht van onze noaber, mor zag der wieders as Hollaands welvoart oet. Doar kon k mie wel mit loaten zain. Het mie twij kinder schonken twij wichter en is in t kroamberre van daarde störven gliek mit heur jongske”.

Volgens mien regressietheroapeut was k schienboar voldounde oetmolken, den hai muik mie douk veur ogen lös. k Was inains weer bie tied. Wis aans alens nog, wat k der oet smeten haar. Mensken nog es aan tou, wat was t ja n boudel! Wat n belevenis! Wel haar nou docht, dat k meschain wel van oadel wezen kon. Eerst mor ains wat bezakken loaten.

Dat joar wol k geern mit vekaanzie noar de Veluwe. Mien Kloaske gloepde mie es aan over heur brillegloazen, zee niks, mor keek der ducht mie wel van op. Fietsen achterop en loos göng t noar n vekaanziecentrum in Doorn. Doar haar k veur drij weke n hoeske huurd. Elke dag göngen we wel n pooske op t rad. n Haile bult tochten hebben we doar moakt. Din is t ok nait verwunderlek, dat we hail wat zain hebben underwegens. Zo kwamen we ains noa Doorn op de Leersumsestroatweg.

Toun we dij bie n paddestoul overstaken kwamen we, hou is t meugelk, op de Sandenburgerloane oet. Op houke stait n ‘vreetschure’ mit de noam:”Het wapen van Sandenburg”. Mag staarven as t nait woar is, moar doar zai k op mure t woapen. Juust n tulpe zoas k op baanke mit d’ogen dichde zain haar. Noa de ‘Buurtweg’ en de ‘Buntlaan’ muik weg n schaarpe bocht noar links en rechts, woarnoa we noa n stokje onverhaarde stroade linksof sluigen, weer de Sandenburgerloane in.

Hier stond n bord mit doarop ‘eigen weg’. De ribbels luipen mie over de rogge. t Was ja krek of k thoeskwam. De vraauw haar niks in de smiezen, of deed asof. Noa n klinkerpoadje zag k aan de rechterkaande n widde beplaaisterde schure. Dat mos de vrougere peerdestle wezen.

k Duurde zowat nait op zied te loeren. t Verleden kwam nou wel slim dichtbie. We huilden rechts aan en reden over n brogge over n wottertje. n Overbliefsel van vrougere gracht? Sluigen rechtsof de Langbroekerdiek op. Eerst zagen we n wit hoes. t Veurmoalege poortwachtershoeske?

Kestail Sandenburg zölf zagen we aan de rechterkaande. n Groot spierwit laankwaarpeg kestail mit wel 34 roamen en roamkes zoas k ze tiedens regressie letmoal beschreven haar. Vief viefkaante torens. n Grode stoebe, woar k vrouger vervaast voak over lopen bin. Loeken wazzen persies zoas ik ze dij oavend veur mie zag. Gruin, cremekleureg en rood. t Verstand stait je der van stil. Loater zagen we dat soort loeken op n haile bult aandre hoezen. Zellen meschain nog wel bie t kestail heuren.

Dit is ja ongeleuflek. Wat haar k geern even binnen willen kieken. Sneu genogt genogt haar k Derk Bolt van tilleviezie nait bie mie. t Haar ja n mooie oetzenden worden kind. Noa n haile zet binnen we wieder reden. Deur Langbroek, woar we aan de linkerhaand n lutje kestail ‘Lunenburg’ zagen liggen. Doar kon k mie niks meer van herinnern.

Aan eerste pad rechts, de ‘Rhodensteijnselaan’! lag ‘Klein Rhodensteijn’, bliekboar noa de braand weer in klaainere vörm opbaauwd. Omreden k ok geern zain wol, woar mien Machteld vandoan komen was, binnen we evenpies weeromme reden, weer de Langbroekerdiek op en joe maggen t leuven of nait, mor doar lag kestail Sterkenburg. Hou is t meuglek!

Hier haar k in mien veureg levent Machteld vottraauwd. k Haar dit joar vekaanzie van mien leven. Olle tieden herleefden. k Zag t aalmoal weer veur mie as de dag van guster. Beleefde t weer asof tied stilstoan haar.

k Leuf nait in reïncarnoatie, mor as man zokswat mit aigen ogen zigt en ervoard, din mout jesikkom wel leuven, dat er meer is tussen leven en eerde, as n menk mit zien ainvoldeg verstand bevatten kin.