Dörpsfilm

Ik heur, net as ain van de redacteuren van dit wereldwiedewebkraantje, tot de generoatie dij aanduud wordt als “babyboomers”. Nou bin ik ain van de eersten, geboren vlak noa de oorlog in juni vievenvatteg en in tied mag ik “van Drees trekken” zoas AOW eerst nuimd wer. Nou was ik al n zetje in de VUT, dus wennen aan ”t niks meer te mouten en alles te maggen” was makkelk zat. As je older worden din kommen ook de herinnerns aan de joaren van joen jeugd weer terogge. De jongens van “Queen” hebben dat zo wondermooi vertolkt in heur laid “These are the days of our lives” (Dat binnen de doagen van ons leven).

Sometimes I get the feelin’
I was back in the old days – long ago
When we were kids when we were young
Thing seemed so perfect – you know The days were endless, we were crazy, we were young
The sun was always shinin’, we just lived for fun
Sometimes it seems like lately, I just don’t
know
The rest of my life’ s been just a show

Those were the days of our lives
The bad things in life were so few Those days are all gone now but one thing is true
When I look and I find I still love you

Ik mos aan dit mooie nummer van Queen denken dou ik dizze week n olle dörpsfilm van Midwolle oet t begun van de viefteger joaren aan t bekieken was . Wat leek t leven dou simpel. As kinder wazzen wie te zain bie t lol trappen op t schoulplaain. Wichter huppeln in n kringe in t rond, jonken wazzen bezeg mit t dou bie ons populaire “streepke-streep”. t Ging der wild omheer, mor dat heurt bie kwoajonken. Joa, veur ons kinder was t leven simpel, lopens of op fietse noar schoule, gain drok verkeer bie de weg, gain hoeswaark, gain mobieltjes, gain computers. Nait overblieven op schoule, mor tussen middag terogge noar Moeke, dij as t aaid kon waarm eten op toavel haar. Of aans broodeten en din weer terogge noar schoule, van haalf twije tot haalf vare. En din zat Moeke op joe te wachten mit n snee stoete. Mit geel suker, jam of stroop. Din mog je speulen. Boeten as t mooi weer was, binnen as t regende of störmde. En as joen Pa haile dag waarkt haar, din kwam soavends eerappels-mit-gruinte-en-vlees op toavel. Of stamppot. Mous, broene bonen, zuurkool mit n swienhakje, dreuge bonen mit spek.
Film begunt mit de leden van de Sociëteit De Harmonie mit de doames dij wel ais even heuren loaten willen hou mooi ze zingen kinnen. d’Ain noa d’aander kommen ze bie Hotel van Eerden deure oet en stellen zok op aan Muntengoa’s Loane (Homerilaan). Nou in twijdoezendtiene binnen t aalmoal “mensen van voorbij” oet t gedicht van Hanna Lam:

De mensen van voorbii, zij blijven met ons leven.
De mensen van voorbij, ze zijn met ons verweven in liefde, in verhalen, die wij zo graag herhalen.

Wie, de babyboomers oet vievenvatteg en wat loater, kinnen ze aalmoal nog wel. De manlu en vraauwlu dij t dörp in dij noaoorlogse joaren veur ons n gezicht gavven. Van Eerden, hotelholder, de loatere gemaintesiktoares Kampstra, directeur van Boerenlainbaanke Garrelt van Delden, Chauffeur bie gemaaintewaarken Oabel Kruzengoa, goa zo moar deur.
Even loater gaait der n deure van n kleuterschoule open. Kleutertjes stromen noar boeten om te speulen. Ook de grotere kinder van de Chr. Nat. School maggen heur schoulplaain op. Midwolle is n verdaild dörp, van oldsher. Verdaild in vrij- en rechtzinnige Hervormden, in Gereformeerden en Christelijk Gereformeerden. De christelken onder de inwoners hebben noa de schoulhervorming van 1920 n aigen schoule opricht. De olle schoule, vrouger van Hervormde Kerke wer overnomen deur gemainte en wer n Openboare Schoule. Benoam de vrijzinnege boeren steunen de openboare schoule en richten din ook n verainen veur openboar onderwies op. Schoule is veur elkenain, ook veur ongeleuvegen, moar veur geleuvegen dij nait noar CNS willen, komt domie wel elke weke godsdienstonderwies geven. Op schoule begunt dus de verdailen pas goud. Joen Hervormde of Gereformeerde vriendje oet de buurt woar je aaltied mit speulen konnen, zulfs op zundag noa de kerke, ging noar dij aandere schoule. Woar ze elke mörgen bidden mozzen, zo vertelde t vriendje mie. Aans kwammen ze loater nait in de hemel. En ze zongen der ook aander verskes as wie leerden op schoule. Meer over wat er langs de wolken roest in ploats van wat op de poaden en de loanen broest. Jezus kwam doar elke dag langs en bie ons op schoule moar ainmoal in de weke. Ik kon der gain verschil in zain, mien kammeroad was mien kammeroad, din moar noa schoultied.

Ook al heb ik nait op christelke schoule zeten, toch kommen der op t christelke schoulplaain bekende gezichten veurbie. Zoas dizze jong mit sproeten. Swier Drenth van Kikkerpolder. Hai is al nait meer bie ons, kört leden oet tied kommen. Meesters van de Christelke Schoule binnen oardeg sportief, bokspringen gaait heur best of. Nee, d’ondrwiezers van de OLS woar de filmers even loater aanlangen, woagen zok nait aan zokse fratsen. En din zai ik veul meer bekende gezichten. Mien leeftiedsgenoten, oldere kinder dij nog in d’oorlog geboren binnen. Kinder bie mie oet de buurte. Jan Blaauw dij ook wat mit dit webkraantje het, Siena van der Wal, n achternichtje, mien scheuvelrivoal Lenus Pluum en kiek, ook Annie Tolk, dij ook al nait meer onder ons is. Want zoveul tied ligt der al achter ons, dat der al gounent van ons leeftied oet tied kommen binnen. Ik denk din ook aan Henkie Joager dij al hail jong deur n brommerongeluk t leven verloren het. Dij niks mitmoakt het wat wie loater mitmoakt hebben, verliefd, verloofd, traauwd, schaiden, kinder en klaainkinder. Zo is t leven ook. Dood heurt derbie. Aine krigt hoast gain kaans om te leven, n aander mout eerst alles in t leven mitmoaken, veur e tonen oetsteken kin.

Noa de filmerij van de schoulkinder begunnen de cineasten veuraan in t dörp te filmen. Gruinteboer Hassing is net op pad en boer De Groot en de vraauw op houk van Hoofdweg en Laange Zuudwenden binnen in t aanleg aan t voetballen. Even wiederop asfalteren gemaintewaarkluu onder aanvoeren van Oabeltje Kruzengoa n stok van Kikkerpolder, bie de gemainte bekend als “Zuiderweg”. De gemainte Midwolle mit zien dik vaaierdoezend inwoners kon dat dou nog aalmoal zulf behappen. Even wiederop kommen mien Pa en Moe in t beeld. Nou, ja, koppen steken net boven onderkaante van t schaarm oet. Ik mout der noast stoan, moar de cameraman hold zien camera te hoog. Wel vol in beeld t grote rekloamebord op ons mure van “Van Nelle voor Koffie en Thee”.

Dou al rekloame op t witte douk. Wie hebben t grote gemeleren bord loater weggooid. Bie t ol iezer. Soamen mit wat aandere rekloameborden. Van Douwe Egberts en Theodorus Niemeijer. Dou wazzen ze niks weerd, nou zol je der goldgeld veur kriegen kinnen.

Op Kenoalweg binnen wat aarbaaiders n sleuve aan t groaven. Opzichter staait derbie en kikt dernoar. t Is veur wotterlaaiden ducht mie, dij noar n hoes achteraan Kenoalweg legd worden mout. De filmers rieden verder deur t dörp. Bekende gezichten kom je tegen. k Wil ze nait aalmoal bie noam nuimen, mor om Fokke Duut kom ik nait hìn. Bie mooi weer zat e op n bankje veur t hoes en zwaaide mit zien stok noar elkenaine dij hom ook groutte. Ook vrouw Duut let zok zain.

Verderop hoofdmeester van ons schoule mit zien vraauw en zeun. Boer HermansDiekstroa bie de boerderij. Ze filmen waarklu in klokkengaiterij van Van Bergen. En n bekende aannemer is bezeg mit t opknappen van n aarbaaidershoeske. Ook wat “neringdoenden” kommen we tegen. De krudeniers van Waalkens en de Grooth, Bakker Ufkes mit vraauw, smid Uffen der tegenover dij nait allain smederij haar, mor ook handelde in fietsen en loater ploffietsen. Zien vraauw en olste dochter Hennie stoan derbie op de film.

Ook de kledingwinkel van dij aandere Uffen krigt bezuik van de cineasten. Wat kreeg de klant dou n aandacht. Mevrouw Uffen was nait te beroerd om mit n klant boeten in de eteloage te kieken noar n artikel wat klant bedoulde. Hail mevrouw Uffen zok bezeg mit benoam doames boven- en ondergoud, de boas zulf zat in de woninginrichten, loater doarbie holpen deur baaide jongens Robbie en Bert. In dij tied ging n zoak nog voak over van voader op zeun. En wat ook opvaalt, elke klant wordt persoonlek noar de winkeldeure brocht en oetgelaide doan. Kom der mor es om in dizze tied. Nou mojje alles zulf pakken en oafreken bie de kassa en din zulf ook nog inpakken.
De film let ook wat zain van de plattelandsvraauwen en de christelke vraauwenverainen. De plattelandsvraauwen zitten gezelleg bie mekoar in de zoal van Hotel Gemeentehuis, de christelke doames zellen wel bie gereformeerde kerke zeten hebben. Of in ‘Immanuel’, t Evangelisoatiegebaauwtje op loane noar Botjesverdrait. Ook hier weer bekende gezichten. Sommegen van jonken en wichter van onze schoulklazze zellen heur moe veurbie kommen hebben zain dou dizze film op de reunie van ons schoule vertoond wer.
Op t lest van film kommen de sportverainens in actie.

Gymmes tiekverainen TONIDO (Tot Ons Nut Is Dit Opgericht) let zain wat ze onder laaiden van mien oomke Koeno Koers oet Scheemde aal leerd hebben. Jongens, wichter en ook de doames huppeln over t gemaintelk sportveld aan Mennistenloane. Loater kommen ook de
voetballers in aktie. En din, t is nait te overzain, de wichter van de padvinderij. Onder laaiden van mevrouw Magendans, nait allenneg de vraauw van ons hoesdokter, mor zulf ook tandarts. Veul leeftiedgenoten zellen t mins nait vergeten hebben. Mevrouw Magendans von dat kinder bie t trekken van n tanne of n koeze oet onze melkgebitjes, nait verdoofd worden huifd. Dat kon wel zunder en dat dee dus gloepens zeer. Je wollen t mins wel veur de schenen schuppen as ze aan joen tannen en koezen zat te roppen. Bie hail wat kinder is der n levenslaange angst veur tandarts van overbleven. Ik goa der din ook nooit mit plezaaier hìn of t mout absoluut neudeg wezen, ook al het mien tandarts hier in Pekel der n hekel aan dat ze minsen zeer doun mout. Nee, t laifst gain koezenropper meer in mien mond.

Ook de brandweer komt aan bod. Dizze stoere jongens geven onder laaiden van commandant Kloas Kampstroa tegenover boerderij van Botjes, n demonstroatie houveel wotter ze wel nait mit heur brandweerauto in t vuur spoiten kinnen. Vuur is der nait bie, mor elk vuur zol subiet oetgoan van dit enorme wotterballet, dat de jongens even loaten zain. Veur nog meer lol kin ook zörgd worren, ze binnen niks te min om de dikke stroale ook even op t nijsgierege volk te richten. n Dail van t publiek komt nait dreuge bie hoes vandoage.

En din inains is film oaflopen. Gain oaftiteln. Zo mor. Ik denk dat der n stokje van film weg is. Nait overnomen op de videobaand dij aine van de gemainte Scheemde in 1996 veur de reunie van de openboare schoule moakt het. Inains zit ik din weer in de aigentiedse werkelkhaid van vandoage. De tied van DVD speulers woar ik t spaigelploatje met de film zo moar inleggen kin en din oafdraaien. En der net zoveul DVD’s van moaken kin as ik zulf wil. Film is oet tied dat wie nog nait ains televisie haren. Inains bin ik van t schoulkind in negentienainenviefteg weer n grote kerel van vievenzesteg. Dij terogge kikt noar zien jeugd. Dou t leven nog zo simpel was. Dou bakker, melkboer en gruinteboer aan deure kwammen en krudenier joe de boodschappen elke weke in hoes brocht.
Dat was ook de tied dat minsen van Midwolle en Oostwold zokzulf nog besturen konnen en ze Winschoot, Scheemte, Finnerwolle, Beerte en Schanze der nait bie neudeg wazzen. Wegen konden ze zulf moaken, aandere waarken konnen ze aanbesteden. Wonens werren baauwd deur aannemer oet t dörp of oet omgeven. In baaide dörpen, Midwolle en Oostwold konnen ze openboare en christelke schoulen in stand holden. En opknappen en verbaauwen. En veur n bezuik aan sikterie huf je gain oafsproak te moaken, je gingen der hèn as sikterie open was en din was je direct aan beurt.
Terugge in mien tied heur ik Queen wieder speulen. In n geluudskwaliteit woar niks meer op aan te maarken is; gain 45 toeren, gain barsten in de ploat, gain tikken, gain spetters, moar n CD, digitoal:

You can’t turn back the clock, you can’t turn back the tide Aint that a shame,
I’d like to go back one time on a roller coaster ride,
When life was just a game
No use in sitting and thinkin on what you did, When you can lay back and enjoy it through your kids,
Sometimes it seems like lately – I just don’t know,
Better sit back and go with the flow.

Cos’ these are the days of our lives,
They’ve flown in the swiftness of time, These days are all gone now but some things remain, When I look and I find no change.

Those were the days of our lives – yeah
The bad things in life were so few Those days are all gone now but one things
still true When I look and I find
I still love you

I still love you

Nee, wie kinnen tied nait terugge zetten al haar je sommege joaren groag nog ais overdoan – en din aans…. Mor, as t geluud van Brian May zien gitaar zachtjes oetstaarft, din denk je aan joen vraauw woar ja al tien, twinteg of datteg joar en meer mit traauwd binnen. Nait zo as t leven west hebben kon mit dij of dij, moar zo as t joe overkommen is. Mit heur, dij doar bie joe in koamer zit; Ik hol nog aaltied van die ! I still love you.

Ol’ Pekel, 27 december 2010.